Hafta Tatili Ücreti Davası

            Çalışmak gibi dinlenmek de işçilerin en kutsal ve doğal haklarından biridir. Anayasa m. 50 ile dinlenmenin çalışanın temel haklarından biri olduğu güvence altına alınmıştır. Anayasa m. 50/3’te hafta tatiline ilişkin düzenlemelerin Kanun ile getirileceği hüküm altına alınmıştır.

            Anayasa m. 50/3 doğrultusunda 4857 Sayılı İş Kanunu m. 46’da Hafta Tatili Ücreti’ne ilişkin kanuni düzenlemeler yapılmıştır. İlgili düzenleme uyarınca, İş Kanunu kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilere her yedi günlük zaman diliminde 24 (yirmidört) saat kesintisiz dinlenme hakkı verilmesi zorunludur. Başka bir anlatımla, işçinin her hafta bir gün hafta tatili hakkı vardır. Genellikle bu gün pazar günü belirlenmekte ise de; hafta tatili gününün pazar günü olması zorunlu değildir. İşveren işin niteliği ve işyerinin gerekliliklerine göre işçiye pazar günü dışında başka bir günde de hafta tatili kullandırabilir. Burada önemli olan ve dikkat edilmesi gereken nokta işçinin her hafta bir gün yirmidört saat kesintisiz bir şekilde hafta tatili yapabilmesinin sağlanmasıdır.

            İşçinin ücretinin zamana göre olarak belirlendiği hallerde, işçi çalışmaksızın hafta tatili ücretini hak eder. Başka bir anlatımla, ücretin aylık, haftalık gibi zamana göre belirlendiği hallerde kural olarak işçinin sabit maaşının içerisine hafta tatili ücreti de dahildir. İşçi hafta tatilinde çalışmaksızın bu ücrete hak kazanır. Maaşın içerisinde dahil olarak ödenen hafta tatili ücreti uygulamada uyuşmazlık konusu olmamaktadır.

            İş Kanunu m. 46 uyarınca işçinin her hafta bir gün hafta tatili yapması esas ise de, bazı durumlarda işçilerin hafta tatillerinde de çalıştırıldığı görülmektedir. Peki bu halde işçinin hakları nelerdir ? Pazar günü de dahil olmak üzere haftanın 7 (yedi) günü çalışan işçinin alması gereken ücret nedir?

Hafta Tatili Ücreti Nasıl Hesaplanır?

            İşçinin hafta tatilinde çalıştırılması kural olarak yasak olduğundan hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağına ilişkin kanuni bir düzenleme bulunmamaktadır. Ancak, uygulamada işçilerin sık sık hafta tatilinde de çalıştırıldığı söz götürmez bir gerçektir. Hal böyle olunca, işçinin hafta tatilinde çalışması halinde hak edeceği hafta tatili ücretinin nasıl hesaplanacağı Yargıtay tarafından belirlenmiştir. Yargıtay’ın yerleşik hale gelmiş içtihatlarına göre, hafta tatilinde çalışan işçinin çalışması fazla çalışma sayılmaktadır. Dolayısıyla işçinin hafta tatilinde çalışması halinde hafta tatili ücreti %50 zamlı ücrete hak kazanmaktadır. Konuyu bir örnek ile somutlaştırmak gerekirse, aylık 3.000,00 TL maaşla çalışan bir işçinin her ay iki kez Pazar günleri de (hafta tatili) çalıştığını varsayalım. İşçi bir ay için 2 gün hafta tatili çalışması yaptığında ne kadar ücrete hak kazanacaktır? Bunun için, işçinin çıplak aylık net maaşı olan 3.000,00 TL’yi 30’a bölüp 1,5 ile çarpmalıyız. Böylece işçinin bir günlük hafta tatili çalışması için hak edeceği ücrete ulaşıyoruz. Bu da 150,00 TL yapmaktadır. İşçi 2 gün çalıştığından 150,00 x 2 = 300,00 TL. İşçinin bir ayda hak ettiği hafta tatili 300,00 TL olarak hesaplanmaktadır.

            Belirtmek gerekir ki, İş Kanunu m. 46 ile işçinin 24 saat kesintisiz dinlenmesi güvence altına alınmış olduğundan, işçi hafta tatilinde 10 dakika bile çalışmış olsa yukarıda açıkladığımız şekilde %50 bir günlük ücreti üzerinden hesaplanan hafta tatili ücretinin tamamına hak kazanır.

            Peki işçi hafta tatilinde, normal günlük çalışma süresi olan 7,5 saatten fazla çalışmışsa ne olacaktır? Yargıtay’ın konuya ilişkin kararlarında işçinin hafta tatilinde yapmış olduğu 7,5 saati aşan çalışmalarına haftalık çalışma süresi dahil edilmesi gerektiği ve bu saatler için işçinin fazla mesai ücretine hak kazanacağı hüküm altına alınmıştır.

Hafta Tatili Ücreti Ödenmeyen İşçinin Hakları Nelerdir?

            Hafta tatili ücreti usulüne uygun hesaplanarak işveren tarafından işçiye ödenmezse işçi iş sözleşmesini İş Kanunu m. 24 uyarınca haklı nedenle derhal fesih edebilir. Bu halde, işçi kıdem tazminatına hak kazanır ve işçinin işten ayrılması için ihbar süresini beklemesi gerekmez.

            Bunun yanında işçi elbette ki, ödenmeyen hafta tatili ücretleri için icra takibi veya dava açarak bu alacaklarını faizi ile birlikte işverenden tahsil edilmesini talep edebilir.

Hafta Tatili Ücretine İşleyecek Faiz?

            İş Kanunu uyarınca hafta tatili ücreti alacağına bankalarca mevduata uygulunan en yüksek faiz oranı uygulanacağı düzenlenmiştir.Yargıtay bu faiz oranının bankalarca mevduata fiilen uygulanan en yüksek faiz oranı olduğunu hüküm altına almıştır. Dolayısıyla hafta tatili ücretine ilişkin icra takibi veya dava açılırken işleyecek faiz hesaplanırken bankalardan faizin talep edileceğine döneme ilişkin fiilen uygulanan en yüksek mevduat faiz oranlarının öğrenilmesi önem arz etmektedir.

            Hafta tatili ücreti alacağına işleyecek faizin başlangıç tarihi daha önce temerrüt söz konusu değilse, dava veya icra takibinin açıldığı tarihtir.

Hafta Tatili Ücreti Alacağı Zamanaşımı Süresi

            İş Kanunu ve Türk Borçlar Kanunu uyarınca hafta tatili ücreti alacağı beş yıllık zamanaşımı süresine tabidir. Hafta Tatili Ücreti alacağı dönemsel bir alacak olduğu için hafta tatili ücretinde zamanaşımı da dönemsel olarak hesaplanmaktadır. Örneğin, 01.01.2012 tarihinden 01.01.2018 tarihine kadar çalışan bir işçi düşünelim. Bu işçi 01.01.2021 tarihinde hafta tatili ücreti davası açarsa 01.01.2021 tarihinden beş yıl öncesi olan 01.01.2016 tarihinden itibaren hafta tatili ücreti alacakları için zamanaşımı söz konusu değildir. 01.01.2016 tarihinden önceki hafta tatili ücreti alacakları bakımından zamanaşımı süresi dolmuş bulunmaktadır.

Av. Emir KARAKOL